Üsküdar’da yanan eski evlendirme dairesinin otel olarak yeniden restore edileceği haberi Boğaz’da daha önce yanan tarihi binaların akıbetlerini yeniden akıllara getirdi.
Bunlardan ilki Ortaköy Gaziosmanpaşa Ortaokulu’ydu. Okul, Boğaz’ın en güzel yapılarından biriydi. Bina 1876 yılında 2. Abdülhamid tarafından inşa ettirildi. 1883 yılında mabeyin müşiri Gazi Osman Paşa’ya hediye edildi. Daha sonra 1898 yılında 2. Abdülhamidin kızı Naime Sultan ile Gazi Osman Paşa’nın oğlu Kemalettin Paşa evlenip yalıya yerleşince hem Gazi Osman Paşa hem de Naime Sultan Yalısı olarak iki isimle anıldı.
1924 yılında hanedanın yurt dışına gönderilmesiyle boş kalan yalı zaman zaman çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. 1944 yılında kamulaştırıldı ve Gazi Osman Paşa İlk Öğretim Okulu olarak hizmete başladı.
ESRARENGİZ BİR YANGINLA KÜL OLDU
3 Temmuz 2002’de esrarengiz bir yangınla kül oldu. İlk polis raporunda yangının elektrik kontağından çıktığı belirtiliyordu ancak bu rapordan altı ay kadar sonra İstanbul Kriminal Polis Laboratuvarı tarafından düzenlenen ikinci raporda ‘Binanın benzinle tutuşturulduğu’ tespiti yapıldı.
TEK BİR ÇİVİ BİLE ÇIKMADI
Suçlular ise tespit edilemedi. Okul yandıktan sonra önceleri, binanın aslına uygun biçimde restore edilip yeniden okul olarak hizmete açılacağı haberleri çıktı. Hatta İl Milli Eğitim Müdürü bu konuda garanti verdi. Ancak aradan geçen sürede tek bir çivi bile çakılmadı. Okul bahçesi bir süre otopark olarak kullanılmaya devam etti. Valilik kanalıyla Trafik Vakfı’na kiralandı.
OTOPARK OLARAK KULLANILDI
Sonra, binası ‘birinci derecede tarihi eser’ ve bahçesi ise ‘birinci derecede korunması gerekli tabiat varlığı’ olan bu yapının, Encümen kararı ile binaya ve bahçesine zarar verildiği gerekçesi ile otopark olarak kullanılmamasına ve boşaltılmasına karar verildi. Trafik Vakfı boşaltınca, bu sefer İl Özel İdaresi kendi kurduğu şirkete otopark amaçlı kiraya verdi.
Ancak gelen tepkiler üzerine bir süre sonra otopark bahçeden kaldırıldı. 2008 yılına gelindiğinde ise İl Özel İdaresi okulun, yan tarafındaki Hatice Sultan Yalısı ile birlikte, turizm amaçlı kullanılmak üzere satılması için başvuruda bulundu. Ancak Kültür Bakanlığı satışı uygun bulmadı. Kiralanmasında ise bir sakınca görülmedi. Ve neticede bina, aslına uygun restore edilmesi kaydıyla 25 yıllığına Turkish Do&Co İkram Hizmetleri’ne kiralandı.
YANGIN KURBANI TARİHİ BİNALAR
28 Kasım 2010 Haydarpaşa Gar Binası Yangını: Gar Binası 1906-1908 yılları arasında inşa edildi. Zamanın padişahı 2. Abdülhamid ülkeye demiryollarını döşeyip demiryolu ulaşımını sağladıktan sonra başlangıç noktası olan Haydarpaşa’ya görkemli bir yapı yapılmasını istemişti. Bir kenarı kısa, U şeklindeki Gar Binası iki Alman mimar tarafından çizildi. U’nun kısa tarafı liman tarafında, yük getiren gemilerle irtibat sağlanabilmesi içindir. Uzun tarafı ise Kadıköy tarafında, yolcuların kullanabilmesi içindir. Bu sebepten iki kola, hizmet birimleri fonksiyonlarına göre yerleştirilmiştir. Gar Binası yanındaki limanla birlikte günümüze kalmış önemli bir endüstriyel kültür mirasıdır. Yangına sebep olarak çatıda elektrik kontağı ve izolasyon çalışmaları yapılırken meydana gelen kaza gösterilmiştir.
11 Şubat 2011 Kılıç Ali Paşa Camisi Yangını: Cami Kaptan–ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından Mimar Sinan’a inşa ettirmiştir. 1580 yılında Ayasofya’nın küçük boyutlusu olarak düşünülmüştü. Yangın sebebi inşaat çalışmaları sırasında kaza ve elektrik kontağı olarak açıklanmıştır.
19 Şubat 2011 Beyazıt Camisi Hünkar Kasrı Yangını: Kasır, 1506 yılında inşa edilmiş 500 yılık bir yapı idi. İç tarafta padişahın namaz kıldığı ve halkı kabul ettiği bölüm vardır. Yangın sebebi olarak elektrik kontağı tespit edilmiş.
23 Aralık 2012 Kapalıçarşı Yangını: Kapalıçarşı 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından inşa ettiriliyor. 30.700 metrekare alana yayılmış olan Çarşı’da 66 sokak, 4.000 dükkan, 5 cami, 1 mektep, 7 çeşme, 10 kuyu, 1 sebil, 24 kapı, 17 han bulunduğu bilinmektedir. Yangın Örücüler Kapısı’nda güvenlikçilerin kulübesinde çıkıyor. Sebebi elektrik kontağı olarak gösterilmiş.
24 Aralık 2012 İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yangını: Bina 1800’lü yılların sonlarında inşa edilmiş. Gerek Osmanlı ve gerekse Cumhuriyet döneminde maarif vekaleti için kullanılmış. Yangın sebebi elektrik kontağı olarak görünmüş.
22 Ocak 2013 Galatasaray Üniversitesi Yangını: 1856 yılında inşa edilen Dolmabahçe ve 1871 yılında inşa edilen Çırağan saraylarının hanedan ailesine yetmemesi sebebiyle 1870’li yıllarda Balyan Ailesi’ne ek saray binaları inşa ettirilmiş. Bu binalara ikincil binalar anlamında Feriye Sarayları adı konmuştur. 1924 yılında hanedan yurt dışına gönderilince boşalan Feriye Sarayları’ndan biri 1927 yılında Yüksek Denizcilik Okulu oldu. Bu okul daha sonra Tuzla’ya nakledilince burada 1982 yılında Anadolu Deniz Meslek Lisesi yer aldı. Okul olan diğerlerinden birisi 1928 – 1929 yılında Kabataş Erkek Lisesi, birisi de 1965 yılında Galatasaray Kız Bölümü, 1992 yılında Galatasaray Üniversitesi ve İlkokulu oldu. Feriye Sarayları’nın diğer bir bölümü ise lokanta olmuştur. Buradaki yangın sebebi olarak çatı arasından geçen asansör kulesinin elektrik kablolarının aşırı ısınmadan dolayı erimesi ve tutuşması tespit edilmiştir.
