Şirketler genellikle limited şirket olarak kuruluyor ve zamanla anonim şirkete dönüşüyorlar. Ticaret Kanunu’na göre unvan değişiklikleri ticaret siciline tescil edilerek ticaret sicil gazetesinde ilan, edilmektedir
Şirket adına kayıtlı olan gayrimenkullerin, tapu kayıtlarının da şirketin yeni unvanına göre değiştirilmesi, başka bir ifade ile, şirketin yeni unvanının tapuya tescil edilmesi gerekmektedir. Uygulama da en çok tereddüte düşülen hususlardan biri de, şirket gayrimenkulleri açısından tapuda yapılacak unvan tescilinde, tapu harcı ödenip ödenmeyeceği hususudur.
HARÇ UYGULAMASI
Tereddüte, şirket kuruluşu, sermaye artırımı, birleşme, devir, birleşme, bölünme ve nevi değişikliği işlemlerinde harç aranmaması yol açıyor. Çünkü, kişilerde bu işlemlere göre daha kolay ve basit olan unvan değişikliğinde de harç aranmayacağı kanaati uyanıyor.
492 sayılı Harçlar Kanunu’nun, 5035 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle değiştirilen ve 02.01.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe giren, 123. maddesinin son fıkrası;
“Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile “Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (bu kooperatifler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler dahil)” bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin-temini ve bunların teminatlan ile geri ödenmelerine ilişkin işlemler bu Kanunda yazılı harçlardan müstesnadır.” hükmünü içeriyor.
Madde metninden de anlaşılacağı üzere; anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle noter ve tapuda yapılacak işlemler Tapu harandan müstesna tutulmuş olduğundan, bu işlemlere ilişkin tapu tescillerinde harç ödenmemektedir. Ancak, söz konusu maddede, şirketlerin unvan değişikliğine ilişkin işlemlerin harca tabi olmadığına dair bir düzenleme yer almadığından: unvan değişikliğine ilişkin işlemler, tapu narana tabi tutulacak.
1) 28 Şubat 2009 Tarihine Kadar Olan Uygulanan
Harç
Şirketlerin unvan değişikliklerine ilişkin tapu tescilleri; 28 Şubat 2009 tarihine kadar uygulanan; Harçlar Kanunu’na ekli (4) sayılı tarifenin I-13/c fıkrasında;
“(a) fıkrası dışında kalan her nevi cins ve kayıt tashihinde emlak vergisi değeri üzerinden onbinde 5 oranında harç alınır.”
hükmünce; emlak vergi değeri üstünden, onbinde 5 oranında tapu harcına tabi tutuldu..
Örneğin; Gözüm İnşaat ve Nakliyat Limited Şirketi, unvanı 28 Şubat 2009’a kadar olan uygulamada Çözüm İnşaat ve Turizm Limited Şirketi şeklinde değiştirdiğinde, emlak vergi değeri 600 bin TL emlak vergi değeri olan gayrimenkulu için, tapuda yapılacak unvan tescilinde, 300 TL Tapu harcı ödendi.
2) 28 Şubat 2009 Tarihinden Sonraki Harç Uygulaması
5838 sayılı Kanunun 17. maddesiyle, Harçlar Kanununa ekli 4 Sayılı Tarifenin 13/c maddesinde yapılan değişiklikle 28 Şubat 2009 tarihinden itibaren, arsa ve arazi üzerine înşaa olunan bina vesair tesislerin cins tashihi hariç, her nevi cins ve kayıt tashihinde her bir işlem için 50 TL maktu Harç alınmaya başlandı.
28 Şubat 2009 dan 31.12.2009 a kadar (bu tarih dahil) şirketlerin unvan değişikliğine ilişkin tapu tescillerinden 50 TL alınan Tapu Hara 01.01.2010 tarihinden itibaren 55 TL ye ve 01.01.2011 tarihinden itibaren 59,20 TL’ye yükseltildi.
01.01.2011 tarihinden itibaren, Şirketlerin unvan değişikliğinin, sahip olunan gayrimenkullere ilişkin olarak tapuya tescil ettirilmesinde, 59,20 TL Tapu Harcı ödenmesi gerekiyor.
Hürriyet/Şükrü Kızılot
