Son dönemde ödemelerde takas ve barter yöntemi daha sık kullanılıyor. Çekini ödeyemeyen gayrimenkulcüler, borçlu olduğu firmaya daire öneriyor. Alacaklı sıkışmışsa daireyi alıp bu kez kendi borçlarına karşı başkalarına aktarıyor.
İSTANBUL – Son dönemde nakit sıkışıklığı ve genel piyasa koşulları takas ve barterı öne çıkarmaya başladı. Öncelikle gayrimenkul şirketlerinde görülen ‘vadesi gelen çekin karşılığını ödemek yerine konut verme’ teklifi piyasanın daralmasıyla birlikte başka sektörlere de yayıldı. Gayrimenkul piyasasında talebin yavaşlaması buna neden olarak gösterilirken, buradaki yavaşlamanın diğer sektörleri de tetiklediği savunuluyor. Barter firmaları da son dönemde etkinliğini artırıyor. Toplam 4 bin aktif firmayla çalışan bir barter firması catering firmasından aldığı yemek hizmetiyle başlattığı bir ticaret ağında 4 aşamadan geçilip, catering firmasına ödemeyi konut olarak yapıyor.
İlhan Trading kurucusu Rahmi Çuhacı, gayrimenkul şirketlerinin malzemeleri vadeli aldıklarını kaydetti. Şirketlerin yaptıkları konut satışından sonra elde ettikleri kazancı hemen yeni bir arsa ve projeye aktardıklarını söyleyen Çuhacı, “Vadenin günü gelip, çekleri ödemeleri gerektiğinde, ‘Siz çeki bozdurmayın, size arsa verelim’ teklifiyle geliyorlar. En büyük vadeler betonda oluyor” dedi. Çeklerin bozdurulmasını istememe sebebini, gayrimenkul piyasasında talebin daralmış olmasını bağlayan Çuhacı, şirketlerde nakdin de çok sınırlı olduğunu savundu.
Gayrimenkulcülerin elinde büyük bir stokun oluştuğunu ifade eden Çuhacı, şöyle devam etti: “Gayrimenkulcüler şimdi, aldığımız betonun parasını ödemeyelim, 10 tane daire verelim diyorlar. Mesela borcu 5 trilyon fakat dairelerin ederi 10 trilyon. Kalan 5 trilyonluk kısım için de beton talep ediyorlar. Betoncular gayrimenkulcü ya da emlakçı değil. Onlar da aldıkları parayla çimento şirketine ödeme yapıyor. Gayrimenkulcüler bu ödeme yöntemine herkesi alıştırmışlar. Diğer sektörlerde ödemelerini böyle yapıyorlar. Şimdi çimentocuyu da alıştırmak istiyorlar ama bu olmaz. Çimentocu kömür için gidip para ödüyor. Oradaki adama daire veremez. Mozambik’ten kömür alıyorlar. Oradaki şirkete sana daire verelim diyemezler ki. Böyle bir kısır döngü var sektörde.”
Barterla mal satan, malı yetiştiremez
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Hazır Beton, Beton Ürünleri, Toprak ve Mermer Sanayii Meslek Komitesi Meclis Üyesi Adem Genç de gayrimenkulcülerin son dönemde “Piyasa sıkıştı. Ödeme yapamıyoruz, konut verelim” teklifl erinin arttığını kaydetti. Beton firmalarının da bu daireleri alınca satamadığını anlatan Genç, bugün parasını kurtarma ihtimali olmadığını düşünenlerin zoraki olarak konutu kabul ettiklerini bildirdi. Sonra betoncuların da nakite sıkışabildiğini ifade eden Genç, dairenin betoncudan çimentocuya geçtiğinin altını çizdi.
İSO Yönetim Kurulu Üyesi ve URTİM’in sahibi Serdar Urfalılar da son 2- 3 yıldır giderek artan şekilde konutla ödemelerin yapıldığını ifade etti. Eskiden anlaşmalarla ticaretin bu şekilde döndürüldüğünü kaydeden Urfalılar, şimdilerde ise daha çok küçük firmaların zorlukları nedeniyle ödemelerini konutla yaptıklarını söyledi.
İstanbul’da faaliyet gösteren ve gayrimenkul şirketlerine malzeme sağlayan bir firma da işlerin bartera döndüğünü belirtti. ‘Barterla mal veriyorum desem, mal yetiştiremem’ diyen şirket temsilcisi, buna rağmen ticaret organizasyonunun barter firmaları üstünden yürüdüğünü anlattı. Aynı yetkili, “Gayrimenkulcüler, konutu barter firmasına veriyor. Bu firma gelip bizden parasıyla malı alıp, gayrimenkulcüye veriyor. Ticaret bu şekilde yürüyor” diye konuştu.
Barter firmaları tüm sektörlerle çalışıyor
Ticaret tüm sektörlerde takas sistemiyle işliyor. Bugün portföyünde 4 bin aktif firma olan Garanti Barter’ın Genel Müdürü Birbey Ergün, her sektörlerde barterın arttığını söyledi. İnşaat firmalarına destek olduklarını aktaran Ergün, piyasanın iyiyken de iş yaptıklarını, fakat şu anki gibi dönemlerde işlerinin yoğunlaştığını bildirdi. Ergün, ticaret ağını da şöyle anlattı: “Bir ambalaj firması için, bir catering firmasından yemek hizmeti alıyoruz. Ambalaj firması, bir seramik firmasına ambalaj üretiyor. Seramik firması, gayrimenkul şirketinin seramik ihtiyacını karşılıyor. Karşılığında gayrimenkul firmasından konut alıp, catering firmasına veriyoruz.”
