Türk bilimadamlarının geliştirdiği P25 adı verilen yöntemle 800 lira karşılığında binaların komple çökme niteliği taşıyıp taşımadığı yüzde 95 doğrulukla tespit edilebiliyor. İncelenen 3 bin binanın 150’sinin göçme riski taşıdığı ortaya çıktı
Deprem yönetmeliğine göre dayanıksız olan tüm kamu ve özel binaların güçlendirilmesine yönelik uygulamanın çıkmaz sokak olduğuna dikkat çeken Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan, şöyle konuştu: “Bunun yapılması halinde sadece İstanbul’daki 1.3 milyon binanın yüzde 95’inin güçlendirilmesi gerekecek. Bunun için 30 milyar dolarlık bir kaynağa ve 25 yıllık bir zamana ihtiyaç var. Can güvenliğini sağlamak önceliğimizse, bunun için komple göçecek binaları tespit etmemiz gerekiyor.
Bu amaçla ABD’de ve Japonya’da çalışmalar yapılıyor. Biz de bir grup bilimadamı olarak bu çalışmaları baz alıp, Türkiye’ye özgü bir yöntem geliştirdik. TÜBİTAK’ın da desteklediği proje kapsamında Dinar, Erzincan ve Marmara depremlerinde komple göçen binalara yönelik araştırmalar yaptık.
Mahkeme dosyalarını arşivlerden çıkardık. Yöntem, binanın komple göçme niteliği taşıyıp taşımadığını yüzde 95 oranında doğrulukla tespit ediyor. Adının P25 olması da 100 üzerinden yapılan puanlamada 25 puanın altında kalan yapıların göçeceğinin ortaya çıkarılmasından kaynaklanıyor.
Bedeli 800 lira
Bir binayı 1 saat içinde 800 TL bedelle inceliyor, beton kalitesini ultrasonik yöntemle çıkarıyoruz. Kısa kolon, yumuşak kat, farklı seviyede döşemeli çarpışma, kolon ve perde süreksizliği, yatayda döşeme süreksizliği, çıkmalar, zeminde sıvılaşma, korozyon, beton kalitesi ve etriye noksanlığı gibi hususlar bir binanın depremde iskambil kağıdı gibi yıkılmasına neden olan hususlardır. Biz de bunların binada olup olmadığını tespit etmek için binaya 125 soru soruyoruz. Bu sorulara verilen yanıtlar ve yapılan incelemer sonucunda binanın göçme riskini tespit ediyoruz.
Bugüne kadar İstanbul içi ve dışında 3 binden fazla binada bu yöntemle tarama yaptık. Karşılaştığımız sonuç binaların yaklaşık yüzde 5’inin göçme riski taşıdığı. Bu yöntemle İstanbul’daki tüm binalar gözden geçirilirse öncelikle can kaybına neden olacak göçmelerin önüne geçilebilir.
Normalde yaptığımız işlem 3-4 bin TL’den aşağıya mal olmaz ama Yüksek Öğrenim ve Araştırma Vakfı mali yönden bu projeye destek veriyor.”
Gürkan Akgüneş / MİLLİYET
